Valkyrie

Tagline: Many saw evil. They dared to stop it.

Regie: Bryan Singer
Waar: Lido, dagelijks 18:45 en 21:30 uur (check web site)

De tweede wereldoorlog is bijna voorbij, de geallieerden aan de winnende hand, wanneer Kolonel Claus Schenk von Stauffenberg (Tom Cruise) niets meer ziet in de politiek van zijn Führer. “Je bent voor Duitsland of voor Hitler. Beiden is niet mogelijk.”
Zijn twijfels vertrouwt hij zijn dagboek toe. In de volgende scene wordt zijn legerkamp bij verrassing gebombardeerd. Laag overvliegende spitfires, veel opstuivend zand en vernietigende bomexlosies. Singer is hierbij niet grafisch – het bloed spat niet van het doek. Op verwoeste jeeps en dergelijke na, lijkt de schade vooral materieel. Von Stauffenberg laat hij half levend achter.

Von Stauffenberg is niet de enige die van Hitler af wil. Een groep Wehrmacht-officieren en politici wil niets liever. En zo zien we dat een plan om het vliegtuig van Hitler op te blazen falikant mislukt. Het explosief, verstopt in een fles Cointreau, gaat niet af. Generaal-majoor Henning von Tresckow (Kenneth Brannagh) gaat uitzoeken hoe dat nou mogelijk is. Door zijn koelheid en vooral door gebruik te maken van een machtsspelletje weet hij dit fiasco op een dood spoor te laten lopen. De nazi’s hebben niets door. De moedige helden zijn door het oog van de naald gekropen.

Omdat een belangrijk man uit dit ondergrondse verzet naar het front wordt gestuurd moet zijn stoel worden opgevuld. Von Stauffenberg wordt geintroduceerd. Als hij vraagt wat er moet gebeuren met Duitsland nadat Hitler is vermoord, worden de mannen argwanend. Toch is dit natuurlijk een goede vraag. Want het vaccuüm moet immers wel worden opgevuld. En zo ontstaat een nieuw complot waarbij men gebruik zal maken van Operatie Walküre, Hitler’s eigen noodscenario dat wordt ingezet in geval van zijn overlijden.

Het plan van de coupplegers is dat Hitler in zijn bunker zal worden omgebracht door middel van een naar binnen gesmokkeld explosief. Vervolgens zullen de reservetroepen de SS’ers in Berlijn arresteren en zo de macht overnemen. Het nazi-regime wordt dus van binnenuit omver geworpen. Een geniaal idee.

Dit waar gebeurde verhaal levert genoeg materiaal op voor een onderhoudende speelfilm. En dat is Valkyrie zeker. Het is eigenlijk een traditionele oorlogsfilm waarbij nauwelijks ruimte is voor analyse maar wel voor de tegenstelling goed-kwaad. Niet dat dat een probleem is overigens. In de vaart der dingen en de spanning van het hele complot zit niemand te wachten op heftige emoties. Hoewel waarschijnlijk mede hierdoor Tom Cruise zijn rol wat mechanisch speelt. Het kost Von Stauffenberg geen enkele moeite om zijn vrouw Nina (Carice van Houten) te overtuigen. En ook in de besprekingen met zijn mede-conspiratoren is hij koel en zakelijk. Zelfs de paranoïde Hitler vertrouwt hem. Maar goed, Von Stauffenberg is dan ook behoorlijk gehavend de strijd in de woestijn uit gekomen, kortom een held.

Singer heeft zeker een interessante film afgeleverd die technisch goed in elkaar steekt. Het verhaal geeft genoeg aanleiding om te speculeren wat er gebeurd zou zijn bij het slagen van deze coup. Maar je wilt als kijker toch weten wat deze samenzweerders drijft. Natuurlijk weten wij waarom Hitler slecht was. Aandacht voor de motivatie van Von Stauffenberg en zijn medestanders had Valkyrie zeker niet misstaan en de film op een hoger plan gebracht.

Vicky Cristina Barcelona (inclusief audio)

Tag line: Life is the ultimate work of art
Regie en scenario: Woody Allen

Waar: Kijkhuis, dagelijks 21:00 uur (check web site)

Als er een regisseur is die relaties van en tussen mannen en vrouwen op spottende en humoristische wijze onder de loep kan nemen is het Woody Allen wel. Een regisseur die zijn liefde voor New York in al zijn films breed weet uit te meten. Wie herinnert zich niet Interiors (1977), Manhattan (1979) of het latere Hannah and her sisters (1986) en Crimes and misdemeanours (1989). Pas in 2005 wijkt Allen af van zijn formule om verhalen in NY te laten afspelen. Hij vertrekt naar Londen en draait er Matchpoint (2005). Dan ook krijgt hij een fascinatie voor Scarlett Johansson. Voorheen had hij als muses de fragiele en overanalyserende Mia Farrow en de frivole en aantrekkelijke Diane Keaton. Dat heeft heel wat prachtige films opgeleverd, getuige het oeuvre van de meester.

Voor VCB reist de 73-jarige schrijver/ regisseur af naar Barcelona en neemt zijn favoriete actrice Johansson mee. Verder de mooie, talentvolle Penelope Cruz die hem niet meer kan intimideren, en de onderkoelde, ietwat stoere, doch breekbare Rebecca Hall. We weten vanaf de eerste scene dat we wat gaan meemaken binnen deze intermenselijke microkosmos. Allen weet alle ingredienten te combineren als in een zomerse cocktail. Nonchalant weeft hij een web van intermenselijke relaties in de vorm van huwelijks- en persoonlijke crises. Daarbij blijft hij altijd esthetisch en vooral intellectueel. Barcelona vormt een heerlijk decor voor dit verhaal. De kleuren, de verschillende tijdstippen van een dag, de steegjes en de terrassen. Soms wordt hij zelfs bijna documentair en lijkt hij de acteurs de vrije hand te geven in hun improvisaties. Misschien ontstaan veel dingen spontaan. Met een dergelijke cast weet je dat die zich kan redden. Toch is Allen een te groots dialogenschrijver om alles uit handen te geven aan zijn acteurs.

Een voice-over (Christopher Evan Welch) verteld over Cristina’s (Johansson) zoveelste break-up met een man. Dat doet hij aan het begin van de film wanneer hij haar neerzet als een dromerig, sexy blondine met liefdesverdriet. Je voelt dat ze haar liefdesverdriet al snel zal vergeten. Vicky (Hall) is verloofd en gaat na de zomer trouwen. Ze heeft een goede opleiding en doet onderzoek naar de Catalaanse identiteit. De twee vrouwen zijn hartsvriendinnen maar op het gebied van de liefde ziijn ze erg verschillend. En nu gaan ze samen een zomer doorbrengen in Barcelona. Dat kan alleen maar leiden tot romantische situaties en vooral veel verwarring. Bij Allen blijft het ondanks alles toch altijd licht.

Allen is natuurlijk een filmer van steden. Als geen ander weet hij zijn cast op natuurlijke wijze te integreren in het straatbeeld van Barcelona. Zo kan Johanssen door de straten paraderen, met haar camera, in een strakke spijkerbroek en een wit blousje en kijken de mannen vanuit hun ooghoeken naar haar achterste. De intrigerende Javier Bardem heeft met zijn vertolking van de sexy schilder Juan Antonio geen minuut nodig om ons te overtuigen van zijn joie-de-vivre. Bardem was de ontdekking van 2008. Zijn grote doorbraak kwam in No country for old men waar hij de psychopatische moordenaar Chigurgh speelt die uit is op veel geld. In VCB is hij uit op een heus ménage a trios en dat lukt hem. Ook de overige cast is sterk: Patricia Clarkson en Chris Messina leveren mooi tegenspel voor de drie hoofdpersonen die met elkaar en ook vooral met zich zelf bezig zijn.

In vroeger werk van Allen was hij vooral autobiografisch, bij hem liepen prive en cinema door elkaar heen. Zo zitten er in zijn vroege films veel scenes verwerkt met psycho-analyse. Allen heeft zelf ruim dertig jaar drie maal per week therapie gehad. Met zijn vlucht uit NY neemt Allen ons mee naar zijn kleine wereldje van sex, cultuur, kunst en intellectualisme. De tijden, de omstandigheden, de cultuur en de locatie zijn veranderd. En Allen zien we niet meer voor de camera. Maar in de liefde is er nog niets veranderd. Dat is Allen’s geruststellende gedachte en tegelijkertijd een bittere troost.