Valkyrie

Tagline: Many saw evil. They dared to stop it.

Regie: Bryan Singer
Waar: Lido, dagelijks 18:45 en 21:30 uur (check web site)

De tweede wereldoorlog is bijna voorbij, de geallieerden aan de winnende hand, wanneer Kolonel Claus Schenk von Stauffenberg (Tom Cruise) niets meer ziet in de politiek van zijn Führer. “Je bent voor Duitsland of voor Hitler. Beiden is niet mogelijk.”
Zijn twijfels vertrouwt hij zijn dagboek toe. In de volgende scene wordt zijn legerkamp bij verrassing gebombardeerd. Laag overvliegende spitfires, veel opstuivend zand en vernietigende bomexlosies. Singer is hierbij niet grafisch – het bloed spat niet van het doek. Op verwoeste jeeps en dergelijke na, lijkt de schade vooral materieel. Von Stauffenberg laat hij half levend achter.

Von Stauffenberg is niet de enige die van Hitler af wil. Een groep Wehrmacht-officieren en politici wil niets liever. En zo zien we dat een plan om het vliegtuig van Hitler op te blazen falikant mislukt. Het explosief, verstopt in een fles Cointreau, gaat niet af. Generaal-majoor Henning von Tresckow (Kenneth Brannagh) gaat uitzoeken hoe dat nou mogelijk is. Door zijn koelheid en vooral door gebruik te maken van een machtsspelletje weet hij dit fiasco op een dood spoor te laten lopen. De nazi’s hebben niets door. De moedige helden zijn door het oog van de naald gekropen.

Omdat een belangrijk man uit dit ondergrondse verzet naar het front wordt gestuurd moet zijn stoel worden opgevuld. Von Stauffenberg wordt geintroduceerd. Als hij vraagt wat er moet gebeuren met Duitsland nadat Hitler is vermoord, worden de mannen argwanend. Toch is dit natuurlijk een goede vraag. Want het vaccuüm moet immers wel worden opgevuld. En zo ontstaat een nieuw complot waarbij men gebruik zal maken van Operatie Walküre, Hitler’s eigen noodscenario dat wordt ingezet in geval van zijn overlijden.

Het plan van de coupplegers is dat Hitler in zijn bunker zal worden omgebracht door middel van een naar binnen gesmokkeld explosief. Vervolgens zullen de reservetroepen de SS’ers in Berlijn arresteren en zo de macht overnemen. Het nazi-regime wordt dus van binnenuit omver geworpen. Een geniaal idee.

Dit waar gebeurde verhaal levert genoeg materiaal op voor een onderhoudende speelfilm. En dat is Valkyrie zeker. Het is eigenlijk een traditionele oorlogsfilm waarbij nauwelijks ruimte is voor analyse maar wel voor de tegenstelling goed-kwaad. Niet dat dat een probleem is overigens. In de vaart der dingen en de spanning van het hele complot zit niemand te wachten op heftige emoties. Hoewel waarschijnlijk mede hierdoor Tom Cruise zijn rol wat mechanisch speelt. Het kost Von Stauffenberg geen enkele moeite om zijn vrouw Nina (Carice van Houten) te overtuigen. En ook in de besprekingen met zijn mede-conspiratoren is hij koel en zakelijk. Zelfs de paranoïde Hitler vertrouwt hem. Maar goed, Von Stauffenberg is dan ook behoorlijk gehavend de strijd in de woestijn uit gekomen, kortom een held.

Singer heeft zeker een interessante film afgeleverd die technisch goed in elkaar steekt. Het verhaal geeft genoeg aanleiding om te speculeren wat er gebeurd zou zijn bij het slagen van deze coup. Maar je wilt als kijker toch weten wat deze samenzweerders drijft. Natuurlijk weten wij waarom Hitler slecht was. Aandacht voor de motivatie van Von Stauffenberg en zijn medestanders had Valkyrie zeker niet misstaan en de film op een hoger plan gebracht.